Udruženje za lokalni razvoj Kamenica realizovalo je fokus grupu na temu socijalnog zadrugarstva sa predstavnicima opština Ražanj i Crveni Krst (grad Niš). Formiranje socijalnih zadruga u ovim opštinama predstavlja zahtevan zadatak sa ciljem rešavanja problema u oblasti zapošljavanja i rasta prihoda ugroženih kategorija stanovništva.
Ruralna opština Ražanj ima 9.150 stanovnika i pripada IV kategoriji razvijenosti. Najvažnija grana privrede je poljoprivreda, a niske prihode u okviru nje ostvaraju najviše žene iz brojnih malih sela širom opštine. Mogućnost za povećanje prihoda opština vidi u udruživanju, edukaciji, zajedničkoj kontrolisanoj proizvodnji, preradi i plasmanu proizvoda većeg stepena prerade. Opština Ražanj je izabrala model ženske socijalne zadruge, koja će svoju ekonomsku održivost tražiti u proizvodnji i prodaji prehrambenih i tradicionalnih proizvoda. Kao zakonski garant, socijalna zadruga će zauzvrat, višak ostvarene vrednosti na tržištu plasirati ženama kooperantkinjama i ulagati u programe njihovog daljeg osnaživanja.
Mi žensku socijalnu zadrugu u budućnosti vidimo kao strateškog partnera. Sa tim u vezi želimo da uključimo žene u zaštitu lokalnog nematerjalnog nasleđa na proizvodnji tradicionalnih zemljanih posuda za pečenje hleba – Sača. Ovaj proizvod će u različitim veličinama biti plasiran preko ženske zadruge. Trenutno ulažemo u obuke žena, razmišljamo o ambalaži i radimo na obezbeđivanju prostora za rad istakla je Milena Janković iz opštine Ražanj.
Gradska opština Crveni Krst sa 32.300 stanovnika, po razvijenosti pripada I kategoriji razvijenosti. U tri gradska naselja koja pripradaju ovoj opštini nalazi se nekoliko industrijskih zona, aerodrom, Univerzitet i više fakulteta. Romi čine 7% ukupnog stanovništva opštine i žive u komunalno neuređenim naseljima, uglavnom bez kvalifikacija i stalnog zaposlenja. Opština Crveni Krst pokrenula je formiranje romske socijalne zadruge, trenutno realizuje obuke, nabavku opreme potrebne za uvođenje komunalnog reda, održavanje zelenih površina i groblja.
Ljudi su naš najveći resurs istakao je načelnik opštinske uprave Ljubisav Pantić. Zbog toga razmišljamo da se buduća zadruga uključi u angažovanje sezonskih radnika u poljoprivredi u skladu sa novim Zakonom o sezonskom angažovanju. Ovo može značajno da poveća prihode naših Roma, uz poštovanje svih prava iz radnog odnosa, ali i da olakša opstanak okolnih nerazvijenih opština koje su pretežno poljoprivredne.
Kada je u pitanju ambijent za razvoj socijalnog zadrugarstva, predstavnici opština pionira u socijalnom zadrugarstvu, smatraju da se mnogo toga može uraditi na lokalnom nivou. Pre svega uključivanjem zadruga, a naročito onih koje su socijalno odgovorne, u procese planiranja i izrade lokalnih strateških dokumenata, ali i na realizaciji lokalnih mera socijalnog i razvojnog karaktera.
Fokus grupa predstavlja deo istraživanja u okviru projekta Transformacijski potencijal i efekti četvorogodišnje primene člana 11. Zakona o zadrugama Republike Srbije na razvoj socijalnog preduzetništva u Srbiji.